33 książki o Włoszech, które nie są romansem z Toskanią w tle

Książki o Włoszech to najczęściej niekończąca się półka, która ugina się od grzbietów książek z Toskanią w tytule. Ale przecież nie tylko takich książek szukamy. W zasadzie wręcz przeciwnie: takich książek akurat nie szukamy. Jeśli więc chcecie przeczytać o Italii coś więcej niż romans z cyprysem w tle to dobrze trafiliście. 

Dobre książki o Włoszech – na początek nasze ulubione:

Muszę się przyznać, że niełatwo było zrobić listę książek o Włoszech, które nie byłyby tylko przyjemnym czytadłem, nic tym ostatnim nie ujmując. Szukałam po prostu książek, które przybliżą mi Włochów, ich kulturę, historię, sposób myślenia, które poprowadzą w miejsca nieodkryte w przewodnikach, zapełnią białe plamy na mapie wyobraźni. Z pomocą świetnej grupy czytającej Book’s not dead na FB udało mi się stworzyć całkiem spory zasób naprawdę dobrej literatury. Nic tylko brać i czytać 🙂

Dariusz Czaja – Gdzieś dalej, gdzieś indziej

Nasza przygoda z Włochami zaczęła się od książki Dariusz Czaji, Gdzieś dalej, gdzieś indziej. To książka o Apulii: regionie ciągle mało popularnym, położonym na uboczu, kameralnym i zachwycającym. Jest to część Włoch, którą chłonie się powoli, niespiesznie. I dokładnie tak samo czyta się książkę Czaji.

“Podróż włoska dzisiaj to coś między udręką i ekstazą. Udręka jest bardzo realna – no bo ileż można. Bo jak tu zobaczyć na nowo i oryginalnie coś, co zostało już setki razy na wszelkie sposoby prześwietlone, sfotografowane i opisane…”

pisze w książce Czaja. Można trafniej ująć podróżowanie po Włoszech? Jemu udaje się znaleźć własną drogę i z reporterską przenikliwością oraz antropologicznym fachem przedstawia nietuzinkowy esej o sztuce, Apulii i podróżach w ogóle. To prawdziwa perełka dla miłośników Włoch, nie tylko Apulii.

Elena Kostioukovitch – Sekrety włoskiej kuchni

Gdyby się zastanowić w jaki sposób pisać o Włoszech i każdym regionie z osobna to chyba nie znalazłby się lepszy sposób niż kuchnia. Kuchnia włoska – niby jest prosta, niby jest wszędzie, niby każdy się zna bo co to za sztuka zrobić spaghetti czy tiramisu. Otóż nie. To jest dużo bardziej skomplikowane. I doskonale opisała to Elena Kostioukovitch w swojej książce Sekrety włoskiej kuchni.

Kuchnia we Włoszech to coś dużo więcej, to dusza tego narodu, klucz do zrozumienia tego, co ważne dla Włochów.

Niewiele jest chyba miejsc, gdzie geografia tak bardzo zróżnicowała kulinarnie regiony jednego kraju. A przecież jeśli spojrzymy na mapę to każdy włoski region otoczony jest albo morzem, albo górami. Dzisiaj to nic, kiedyś jedna te warunki sprawiały, że były to osobne krainy zasobne w to, co same wyprodukowały.

Stąd regionalne zróżnicowanie, lokalne wyroby, niuanse, które różnicują smak produktów w zależności od ich pochodzenia. A do tego kuchnia to zaledwie część kultury, z czego doskonale zdaje sobie sprawę autorka i pisze także o wpływie na kuchnię polityki, Kościoła a jedzenia na codzienne życie Włochów. Przeciekawa książka dla wszystkich zainteresowanych tematyką.

John Hooper – Włosi

Książka Kostioukovitch jest jednak zaledwie przyczynkiem do opisania charakteru Włochów przy książce Włosi Johna Hoopera. Autor przez wiele lat mieszkał we Włoszech, gdzie wnikliwym dziennikarskim okiem obserwował Włochów i ich życie. Powstała z tych obserwacji ciekawa książka, której szeroka tematyka zahacza o tematy powszechnie słyszane jak przywiązanie Włochów do rodziny czy wpływowi Kościoła na ich życie.

Wiele też w niej informacji, domyślam się nowych dla większości czytelników, o zakorzenionych głęboko w historii i kulturze postawach nastawionych chociażby na kombinowanie czy przymykanie oczu na korupcję i nepotyzm. I chociaż jest to obraz przeciętnego Włocha mocno uogólniony, to jednak przedstawia taką esencję włoskości, której elementy nietrudno znaleźć u tych prawdziwych Włochów.

Pozostałe książki o Włoszech i Włochach

Trudno jednak napisać o każdej pozycji, dlatego pozwólcie, że resztę przedstawię w telegraficznym skrócie. To, co je łączy to bez wątpienia kawał solidnej wiedzy, dobre pióro i ujęcie Włoch od różnych stron. Dla ułatwienia dzielę je tematycznie.

Ogólna tematyka – książki o kulturze włoskiej

1. Wojciech Karpiński, Pamięć Włoch. – opowieść o Włoszech przez pryzmat dzieł kultury i sztuki.

2.Waldemar Łysiak, Wyspy zaczarowane. – eseje historyczno-kulturowe o Półwyspie Apenińskim.

3. Guido Piovene, Podróż po Włoszech. Zapis podróży po różnych regionach Włoch, jaką odbył autor w latach pięćdziesiątych na zlecenia Radia Włoskiego, gdzie emitował wówczas audycję na ten temat.

4. John Hooper, Włosi. Autor przez wiele lat mieszkał we Włoszech, gdzie wnikliwym dziennikarskim okiem obserwował Włochów i ich życie.

5. Zbigniew Herbert, Barbarzyńca w podróży. Tego Pana nie trzeba chyba przedstawiać? 🙂 Co prawda tylko niektóre eseje traktują o Włoszech, ale to zawsze doskonała lektura.

6. Jacob Burckhardt, Kultura Odrodzenia we Włoszech. Książka z kanonu, pozycja dla zainteresowanych tematyką.

7.Rumiz Paolo, Legenda żeglujących gór. Paolo Rumiz przemierzył tysiące kilometrów wzdłuż górskiego garbu Włoch, przedstawia Włochy, których zazwyczaj się nie dostrzega i do których nie docierają turyści

Reportaże o Włoszech

8. Jarosław Mikołajewski, Wielki przypływ. – reportaż o Lampedusie

9. Jarosław Mikołajewski, Terremoto. – reportaż o trzesięniach ziemi, które tak często nawiedzają różne regiony Włoch.

Włoskie książki (poszczególne regiony)

Rzym

10. Jarosław Mikołajewski, Rzymska komedia. Dziennik-przewodnik po wiecznym mieście, dla którego kontekstem jest Boska komedia Dantego.

11. Jarosław Mikołajewski, Dolce vita. Kilkanaście opowiadań ilustrowanych zdjęciami z rzymskich uliczek, które próbują ująć tytułowe włoskie Dolce vita

12. Ewa Bieńkowska, Spacery po Rzymie. Rzym opowiedziany przez pryzmat jego kościołów.

Sycylia

13. Katarzyna Włodyka De Simone, Teatr ciszy i inne włoskie pejzaże podróżne. Eseje o kulturze, historii i sztuce Sycylii oraz Toskanii

14. Joanna Olkiewicz, Sycylia w kalejdoskopie historii i legendy. Historia Sycylii opowiedziana przystępnie z różnych perspektyw.

15. Robb Peter, Sycylijski mrok. Opis mafii, któremu daleko od romantyzmu, honor i lojalność zastąpiły bezwzględny terror, korupcja i krętactwo, a granice dzielące ją od świata wielkiej polityki niemal całkiem się zatarły.

16. Ewa Cichocka, Sycilia między niebem a morzem. Zbiór esejów i reportaży o Sycylii, jej historii, tradycji mitów, a i kulturowych powiązań Sycylii. Dla balansu po lekturze Sycylijskiego mroku.

Apulia

17. Dariusz Czaja, Gdzieś dalej, gdzieś indziej. Nietuzinkowy esej o sztuce, Apulii i podróżach w ogóle. To prawdziwa perełka dla miłośników Włoch, nie tylko Apulii.

18. Paweł Muratow, Obrazy Włoch: Sycylia i Apulia. Eseje, które obejmują Lacjum, Neapol, Sycylię i Apulię.

Jeśli interesuje Was Apulia, więcej informacji znajdziecie w naszym tekście:  Co warto zobaczyć w Apulii? Podróż po obcasie włoskiego buta?

Neapol

19. Norman Lewis, Neapol ’44. Pamiętnik oficera wywiadu z okupowanych Włoch. Dziennik z rocznego pobytu młodego Anglika w Italii to galeria nietuzinkowych postaci i zapis niezwykłych zdarzeń z miasta, w którym ludzie pomimo wojny i okupacji żyli pełnią życia.

20. Roberto Saviano, Gomorra. Opis przestępczego świata Neapolu, który daje przerażający obraz wpływu mafii na życie mieszkańców Kampanii.

21. Kazimierz Chłędowski, Historie neapolitańskie. Opublikowana ponad wiek temu praca dokumentująca badania Chłędowskiego na temat kultury Włoch – historia Neapolu jednak się nie zmieniła i ta książka daje obraz jego historii.

Zajrzyjcie także do neapolitańskiego metra:  Metro w Neapolu. Podziemna galeria sztuki dla wszystkich

Toskania

22. Marek Zagańczyk, Droga do Sieny. Szkice o podróżach, sztuce, artystach, pejzażach…

23. Ewa Bieńskowska, Historie florenckie. Zapis historii Florencji, portret jej twórców i najważniejszych obywateli, zarówno tych sprawujących rządy jak i otaczających ich filozofów, artystów, pisarzy czy kaznodziejów.

24. Paweł Muratow, Obrazy Włoch Florencja. Szkicie o krajobrazie, rzeźbach, obrazach, architekturze i kulturze w czasie podróży po Padwie, Bolonii, Ferrarze, Ravennie i Florencji.

25. Katarzyna Włodyka De Simone, Teatr ciszy i inne włoskie pejzaże podróżne. Eseje o kulturze, historii i sztuce Sycylii oraz Toskanii

Wenecja

26. John Julius Norwich, Historia Wenecji. Miasto-państwo, którego historia może być naprawdę porywająca, a któremu zazwyczaj poświęca się niewiele miejsca.

27. Josif Brodski, Szkic wodny. Szkic Josifa Brodskiego poświęcony Wenecji.

28. Mauela Gretkowska, Miasto, któremu się powodzi. Gretkowska połączyła encyklopedyczne treści z literackim stand-upem.

O Wenecji możesz przeczytać także we wpisie Wenecja bez planu, czyli dlaczego czasem warto zostawić przewodnik w domu?

Beletrystyka

29. Oriana Falacii, Kapelusz cały w czereśniach. – wielopokoleniowa saga oparta na wątkach autobiograficznych autorki, jednak napisana z dbałością o detale historyczne, obyczajowe, kulturowe i wszelakie inne.

30. Maciej Hen, Solfatara. Powieść historyczna, której akcja toczy się w XVII-wiecznym Neapolu, kiedy podczas rebelii dziennika lokalnej gazety musi uciekać z ogarniętego chaosem miasta.

31. Elene Ferrante, Genialna Przyjaciółka. Znowu Neapol, tym razem jako tło do opowieści o przyjaźni dwóch dziewcząt, w której tle opisane są zmiany zachodzące w powojennych Włoszech.

32. Umberto Eco, Zapiski na pudełki od zapałek. Wybór felietonów, pisanych przez autora w latach 80. i 90. w mediolańskim “L’Espresso”, które błyskotliwie ukazują ówczesną rzeczywistość.

33. Elena Kostioukovitch, Sekrety włoskiej kuchni. Opis kuchni każdego regionu Włoch, najważniejszych włoskich dań i i okołokulinarnych tematów kulturowych.