Francja

Nostalgia wieczna między tutaj a tam
Adam Wodnicki, Notatki z Prowansji. Kraków – Budapeszt 2011.

Jedna z tych książek, do których wraca się wielokrotnie. Adam Wodnicki, wieloletni profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, w swoich opowieściach z Prowansji odkrywa tę krainę, w której łączą się teraźniejszość i przeszłość, trwanie i przemijanie, a dla samego autora także tutaj i tam – Polska i Francja (a może Francja i Polska?). Wodnicki prowadzi czytelnika po Arles i jego okolicach, odsłaniając historie miejsc, opisując dzieje mieszkańców i przyjezdnych, zastanawiając się nad rozwojem i zanikiem południowego języka Szuadit. Wielka Historia i pojedyncze historie są w opowieściach Wodnickiego nierozerwalnie powiązane z teraźniejszością, jak chociażby w opisie sobotniego targu odbywającego się w Arles od XVI wieku za sprawą Henryka Walezego czy w zetknięciu ze 120-letnią staruszką, która pamiętała ze swej młodości rudobrodego, śmierdzącego terpentyną i alkoholem malarza.

Prowansalski okres Van Gogha
Irving Stone, Pasja życia. Warszawa 1971.

Vincent Van Gogh w Prowansji mieszkał niespełna kilkanaście miesięcy. Były one jednak na tyle intensywne i ważne dla życia i twórczości malarza, że w jego zbeletryzowanej biografii Irving Stone poświęcił im jeden z ośmiu rozdziałów. Prowansja opisana na podstawie listów Van Gogha do brata Theo pełna jest kolorów i szumu wiatru; to miejsce inspirujące, ale też na swój sposób opresyjne. Bezsprzecznie jednak Van Gogh stworzył tam niezwykłe obrazy, inspirowany tamtejszą naturą, miastami i mieszkańcami południa czy też swoimi przeżyciami w Arles i okolicach. I o tych wszystkich inspiracjach można poczytać właśnie w Pasji życia.

Noblista z południa Francji
Frédéric Mistral, Mirejo : sielski poemat prowansalski. Wrocław 1964.
Frédéric Mistral, Pamiętniki i opowieści : moje początki. Kraków 1959.

Twórczość francuskiego noblisty nie jest w Polsce dobrze znana. Być może ze względu na trudność, jaką sprawia przekład jego dzieł z języka prowansalskiego. Dostępne są jedynie dwie jego książki, powyższe wydania są pierwszymi tłumaczeniami dzieł Mistrala na język polski i jak dotąd ich jedynymi wydaniami.

Krzysztof Rutkowski, Paryskie pasaże. Opowieść o tajemnych przejściach. Słowo/obraz/terytoria 2008.

Doskonała propozycja dla wszystkich, których fascynuje paryski esprit. Wędrówki po przestrzeniach Paryża, podróże w czasie, zaglądanie za kulisy życia codziennego paryżan, ale też śledzenie politycznych fascynacji francuskich intelektualistów. W tym szaleństwie jest jednak metoda, każde miasto życzyłoby sobie takiego kompendium.